Η εορτή των Θεοφανίων άρχιζε από την παραμονή, τη μέρα που περπατάει ο Σταυρός. Πρωί πρωί ο ιερέας, τελούσε τον μικρό αγιασμό, γέμιζε το αγιασματάρι (Εκκλησιαστικό σκεύος) με αγιασμένο νερό, που το κρατούσε ένας από τους μικρούς συνοδούς και ο ίδιος κρατώντας την αγιαστούρα (Δέσμη βασιλικού)και τον Τίμιο Σταυρό, έπαιρναν τους δρόμους για να αγιάσουν τα νοικοκυριά του χωριού, και πίσω από αυτούς, δύο νεαροί με πλεκτά ταγάρια, για να μαζεύουν τις προσφορές των χριστιανών, μανταρίνια, πορτοκάλια, ξερά σύκα, αμύγδαλα, καρύδια, σκομαϊδες κλπ.
Ο ιερέας, που προπορευόταν έμπαινε στο σπίτι ψάλλοντας το <εν Ιορδάνη> και αφού ράντιζε όλο το χώρο, όλη η οικογένεια ασπαζόταν το Τίμιο Σταυρό και με το βασιλικό μας ράντιζε στο μέτωπο με αγιασμό. Ο νοικοκύρης συνήθως έριχνε ασημένια νομίσματα στο αγιασματάρι. Οι νοικοκυραίοι δεν απομακρύνονταν από το σπίτι μέχρι να περάσει ο Σταυρός, διότι θεωρούσαν αμαρτία και προσβολή νάνε κλειστό το σπίτι. Εν τω μεταξύ στο βόρειο λιμάνι, οι νεαροί που την άλλη μέρα θα έπεφταν να πιάσουν το Σταυρό, προετοίμαζαν τρεις ψαράδικες βάρκες, ειδικό σκαρί που τις ονόμαζαν παπαδιές, και τις στόλιζαν με δάφνες και μυρτιές. Το βράδυ που οι ιερείς τελείωναν την περιοδεία τους στο χωριό, οι νέοι που θα έπεφταν την άλλη μέρα στο Σταυρό φορώντας άσπρα παντελόνια, μαύρες μπλούζες και άσπρο μαντίλι στο λαιμό, τριγύρναγαν όλες τις γειτονιές της Ερμιόνης, τραγουδώντας το γιάλα –γιάλα.
Το πρωί πήγαιναν στην εκκλησία να προσκυνήσουν με την ευχή, ο καθένας χωριστά να παρακαλάει αυτός να είναι ο ευλογημένος να πιάσει το Σταυρό. Ύστερα κατηφόριζαν να πάρουν θέση στις στολισμένες βάρκες τραγουδώντας και κουνόνταστες αριστερά – δεξιά στα ήρεμα νερά του λιμανιού, ώσπου να έρθει η ώρα της τελετής.
Κατά της έντεκα η πομπή με τους ιερείς, ιεροψάλτες, επισήμους, και το εκκλησίασμα με τα ιερά σύμβολα, έφθαναν στο λιμάνι και έπαιρναν θέσει στην στολισμένη εξέδρα, που είχαν ετοιμάσει και άρχιζε η τελετή. Ο κόσμος με ευλάβεια παρακολουθούσε και όταν οι ιερείς έψαλαν το <εν ιορδανή> και κάθε φορά ελευθέρωναν και ένα άσπρο περιστέρι (Που συμβόλιζε το Άγιο Πνεύμα) την τρίτη φορά ο Σταυρός και η εικόνα από τα χέρια του ιερέα έπεφταν στη θάλασσα.
Τότε τα παλληκάρια εγκατέλειπαν τις βάρκες και κολυμπώντας συναγωνίζονταν ποιος θα πιάσει το Σταυρό και ποιος την εικόνα. Και αφού όλοι με τη σειρά τα ασπάζονταν, ακολούθως τα τοποθετούσαν σε ασημένιο δίσκο με λουλούδια και τα περιέφεραν σε όλα τα σπίτια της Ερμιόνης και μαζί με τα λίγα χρήματα που μάζευαν για τα έξοδα, αποχαιρετούσαν φίλους και συγγενείς, γιατί σε λίγο θα έφευγαν στρατιώτες για να υπερασπιστούν, αυτά που κράταγαν στα χέρια τους.
Εξαίρεσει έγινε το 1952 που αντί για τους στρατεύσιμους, έπεσαν στη θάλασσα οι Ναυτοπρόσκοποι. Το χριστιανικό αυτό έθιμο το σεβάστηκαν και οι κατακτητές, εκτός από εμάς τους Ερμιονίτες, που αγογγύστως και ως δούλοι του Κυρίου, υποταχτήκαμε στα κελεύσματα των Φαρισαίων Υποκριτών.
Νοταράς Γεώργιος
